Pada kali ini kita akan melihat pula mengenai perancangan
bahasa iaitu dari segi konsep dan juga aspek-aspek penting yang terdapat dalam
perancangan bahasa ini. Difinisi perancangan bahasa ialah pembinaan bahasa yang
dilakukan secara terancang supaya sesuatu bahasa itu berupaya untuk menjalankan
fungsinya dengan baik. Bahasa Melayu ini telah dirancang supaya dapat menjadi
bahasa pentadbiran, bahasa undang-undang, bahasa kehakiman di
mahkamah-mahkamah, bahasa ilmu dan bahasa dalam seluruh sistem kehidupan moden.
Perancangan bahasa ini terdiri daripada dua bahagian
iaitu :
1. Perancangan taraf
Taraf bahasa rasmi yang ditetapkan bagi bahasa Melayu
pula menyediakan ruang yang cukup luas bagi bahasa Melayu berkembang dalam
bidang-bidang profesional seperti pentadbiran, pengurusan, undang-undang,
ekonomi, dan lain-lain. Hal ini demikian kerana menurut tafsiran Perlembagaan,
istilah rasmi merujuk kepada segala urusan Kerajaan Persekutuan, Kerajaan
Negeri, dan Pentadbiran Awam. Dengan tafsiran itu dan dengan andaian bahawa
tafsiran itu berlaku sepenuh-penuhnya, maka tidak diragui bahawa bahasa Melayu
mampu menjadi bahasa moden, iaitu bahasa yang dapat mengungkapkan konsep-konsep
kehidupan moden.
Taraf bahasa Melayu sebagai bahasa penghantar pendidikan
atau bahasa ilmu menyediakan ruang yang cukup luas untuk kita memupuk bahasa
tersebut sebagai bahasa moden. Hal ini demikian kerana asas kehidupan moden
yang terpenting ialah ilmu. Bahasa yang mampu mengungkapkan hal ehwal ilmu
dengan sendirinya adalah bahasa moden. Dengan potensinya yang telah terbukti
pada zaman gemilang tamadun Melayu-Islam sebagai bahasa ilmu, dan dengan
dibantu oleh adanya Dasar Bahasa Kebangsaan serta Dasar Pendidikan Kebangsaan, bahasa
Melayu kini sedang ada di landasan menuju kesempurnaannya sebagi bahasa moden.
2. Perancangan korpus
Perancangan korpus pula merujuk kepada perubahan dalam bahasa itu sendiri yang melibatkan hal-hal seperti pembinaan ortografi (pembakuan atau pemiawaian termasuklah sistem ejaan dan tulisan dalam sesuatu bahasa), pembinaan penggunaan kata baru yang difikirkan dan dipertimbangkan dengan teliti supaya bahasa itu dapat diperluaskan penggunaannya (sumber-sumber baru kosa kata dan penciptaan perbendaharaan kata) termasuklah penggubalan istilah, penyediaan kamus, dan kesusasteraan. Asmah Haji Omar (1985:22) mengatakan bahawa perancangan korpus bahasa tidak lain daripada pembinaan bahasa kerana perancangan bahasa ini meliputi penciptaan istilah-istilah baharu, perubahan-perubahan yang dilakukan dalam sistem ejaan dan morfologi, pengambilalihan sistem tulisan baharu, dan sebagainya.
Ismail Dahaman
(2007) mengatakan bahawa usaha perancangan korpus bahasa termasuklah aktiviti
pengayaan kosa kata umum dan ilmu melalui pembentukan istilah baharu,
penyusunan kamus pelbagai jenis, penyempurnaan sistem ejaan Rumi dan Jawi,
sebutan baku, penyelidikan dan pendokumentasian korpus bahasa pada peringkat
nasional dan dalam pelbagai sektor kehidupan masyarakat. Ferguson (1968)
mengatakan bahawa apabila bahasa vernakular dirancang untuk membentuk
bahasa baku, terdapat tiga komponen penting, iaitu pengabjadan,
pemodenan, dan pembakuan. Pengabjadan ialah proses merancang penulisan bahasa,
iaitu pemilihan aksara, sistem ejaan, pemantapan tatabahasa, penggubalan
istilah, penambahan kosa kata, perkamusan, dan sebagainya.
Ronald
Wardhaugh (1998) mengatakan bahawa perancangan korpus bahasa itu termasuklah
pembinaan ortografi, sumber-sumber baharu kosa kata, kamus, kesusasteraan dan
penggunaan bahasa. Oleh itu dapat disimpulkan bahawa perancangan korpus
bahasa melibatkan beberapa unsur, iaitu pemilihan dan perancangan aksara,
penyusunan ejaan, pemantapan tatabahasa, penggubalan istilah, penyeragaman
sebutan baku, pembakuan kosa kata dan penyusunan kamus, pembakuan ungkapan,
penyelarasan laras bahasa, penyelarasan wacana bahasa, penulisan hasil karya
kesusasteraan, dan pengajaran bahasa pertama dan bahasa kedua.
......