#16 Dialek : Bahasa Melayu dan Dialek Perak

Saya akan mengkaji dialek Perak dan membandingkan sistem fonologi dialek Perak ini dengan bahasa Melayu standard. Jika negeri Kedah hanya merupakan salah satu dari subkawasan dialek Kedah disebabkan dialek ini mempunyai penyebaran yang melampaui sempadan negeri, maka ia sama dengan keadaan di negeri Perak. Tutur kata yang mewakili dialek Perak hanya terdapat di negeri Perak.

Selain itu, bahagian-bahagian tertentu di negeri Perak juga merupakan kawasan penyebaran dialek-dialek lain iaitu dialek Petani di daerah Ulu Perak dan Larut Matang, dialek Kedah di daerah Taiping ke Utara dan dialek Selangor di daerah Ipoh ke Selatan. Kawasan daerah Perak yang betul-betul mewakili dialek Perak ialah di daerah Parit dan Kuala Kangsar, manakala sebahagian daerah Kuala Kangsar yang bersempadan dengan Taiping termasuk daerah Kerian merupakan kawasan peralihan antara dialek Kedah dan dialek Perak.

Dialek Perak mempunyai dua pecahan kecil dalam dialek Melayu Perak (Tengah dan Selatan). Sebagaimana dialek Johor-Riau, Dialek Perak juga tidak mengikut sebutan baku ‘a’ seperti contoh berikut:

Ejaan Standard	Johor-Riau	Perak Selatan	Perak Tengah
/Saya/	[Sayě]	[Sayěě]	[Saye]
/Apa/	[Apě]	[Apěě]	[Ape]
/Berapa/	[Berapě]	[Berape]	[Berapěě]

Nota: Huruf-huruf ěě merupakan sebutan ‘ě’ yang dibunyikan dengan jelas. Manakala huruf ‘e’ mengikut contoh bunyi e dalam kata ‘beca’ . namun begitu terdapat sedikit perbezaan kata antara dialek Perak dengan Bahasa Melayu Standard seperti dibawah: (sekadar beberapa contoh)

BM Malaysia	Perak Selatan	Perak Tengah
/Kamu/	[Koměě[	[Kome[
/Kota/	[Kotěě[	[Kote]

Namun begitu, tidak banyak perbezaan yang terdapat dalam konsep bilangan antara bahasa standard dengan Dialek Perak ini dengan diwakili oleh subdialek Taiping.

Bahasa Melayu standard	Subdialek Taiping
/satu/	[satwu]
/dua/	[dwue]
/tiga/	[tige]
/empat/	[əmpat]
/lima/	[lime]
/enam/	[ənam]
/tujuh/	[twujoh]
/lapan/	[lapan]
/sembilan/	[səmbilan]

ULASAN : Sistem fonologi dialek-dialek Melayu sememangnya mempunyai perbezaan yang ketara dengan sistem fonologi bahasa Melayu standard. Bahasa Melayu standard atau bahasa Malaysia sudah mengalami perkembangan yang pesat dalam sistem fonologi, terutama sekali dalam sistem konsonannya. Perkembangan ini sesuai dengan perluasan peranan yang dimainkan oleh bahasa ini dalam masyarakat iaitu bukan sahaja sebagai bahasa pengantar sosial, tetapi juga sebagai bahasa pentadbiran, ikhtisas, akademik diplomasi dan teknologi.

......